İstanbul travesti tarihi Gabrielle Le Roux’nun Türkiye’deki Trans Aktivistlerle işbirliği içinde, Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi ve Hollanda Başkonsolosluğu’nun desteğiyle gerçekleştirdiği bir sosyal adalet ve sanat projesidir.

Proje, İstanbul travesti tarihini keşfetmeyi, trans bireylerin hikayelerini anlatmayı ve tanıklıklarını toplamayı amaçlıyor. Ekip, trans bireylerle röportajlar yapacak, hikayelerini toplayacak, bunları bir kitap haline getirecek ve Uluslararası Trans Görünürlük Günü’nde (TDoV) bir sanat enstalasyonu olarak paylaşacak.

Trans bireyler Türkiye’de ayrımcılığa maruz kalıyor. Genellikle eğitim, istihdam ve sağlık hizmetlerine erişimleri engellenmektedir. Ayrıca cinayet de dahil olmak üzere fiziksel şiddete maruz kalıyorlar. Buna ek olarak, birçok trans kadın para kazanmak için başka seçeneklerinin olmaması nedeniyle seks işçiliğine zorlanıyor.

Mayıs 2017’de Uluslararası Af Örgütü, Türkiye’de translara yönelik insan hakları ihlallerine ilişkin bir rapor yayımladı. Rapor, Türkiye’nin dört bir yanından 50’den fazla trans bireyle yapılan görüşmelere dayanıyordu. Görüşülen kişiler, kontrol noktalarında veya barlara yapılan baskınlar sırasında kendilerine gereksiz güç kullanan polis memurları tarafından nasıl keyfi olarak gözaltına alındıklarını anlattılar. Ayrıca Af Örgütü’ne, kendilerini coplarla döven ya da “ibne” veya “sapık” gibi aşağılayıcı ifadelerle hakaret eden polis memurları ve cezaevi gardiyanları tarafından kötü muameleye maruz kaldıklarını anlattılar.

İstanbul travesti, deneyimlerin paylaşılması ve insanların ayrımcılık veya şiddet korkusu olmadan kendilerini özgürce ifade edebilmeleri için bir platform olmayı amaçlıyor. Ayrıca hikaye anlatımı, fotoğraf ve video prodüksiyonu yoluyla Türkiye’deki trans sorunları hakkında farkındalık yaratmayı amaçlıyor.

İstanbul Travesti Hakları

Türkiye son zamanlarda insan hakları açısından pek çok değişimin yaşandığı bir ülke. Türkiye’de trans bir birey olarak yaşamanın ne kadar zor olduğunu anlatmaya gerek yok. Ancak, Türkiye’deki trans kadınların on yıllardır hakları için mücadele ettiklerini, ülke içinde ve dışında tanınmak için savaştıklarını belirtmek önemlidir.

Uluslararası Af Örgütü 2015 yılında Türkiye’deki transların durumuna ilişkin “Türkiye’de Translar: Dışlanmış ve Tehlike Altında” başlıklı bir rapor yayınladı. Raporda, transların eğitim, sağlık, istihdam, barınma ve diğer birçok temel ihtiyaç hakkından mahrum bırakıldığı belirtildi. Ayrıca, aile hayatının yanı sıra okul veya iş yerleri de dahil olmak üzere hayatın her alanında ayrımcılığa maruz kalıyorlar.

Raporda ayrıca transların, toplum tarafından katı bir şekilde tanımlanan toplumsal cinsiyet normlarına uymadıkları için hem devlet görevlileri hem de özel kişiler tarafından şiddete maruz kaldıklarına dikkat çekildi.

Bu proje, transların kendileri tarafından yaratılan veya onlardan ilham alan sanat eserleri aracılığıyla Türkiye’deki trans sorunları hakkında farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır.